Acht jonge paren uit vijf continenten hebben afgelopen zondag ten overstaan van paus Johannes Paulus II elkaar hun ja-woord gegeven. De achtvoudige huwelijksceremonie werd voltrokken tijdens de Eucharistieviering met de paus op het Sint-Pietersplein en hoogtepunt en afsluiting van de Jubileumviering van de gezinnen. De paus riep daarbij alle gehuwden op elkaar trouw te zijn en open te staan voor het leven.

De viering op het Sint-Pietersplein stond in het teken van het woord van de psalmist: 'Moge God, bron van leven, ons zegenen'. En deze wens had de hemel letterlijk genomen, want het regende pijpenstelen van de eerste tot de laatste minuut van de plechtigheid. De meer dan 100.000 aanwezigen op het plein toonden zich geduldig onder deze plenzende overvloed aan hemelwater. Paraplu's en plastic capes van alle formaten vulden het plein.

Ook paus Johannes Paulus II maakte in zijn homilie gebruik van het beeld van de stromende goddelijke zegen, waaruit het christengelovige gezin zijn kracht en frisheid kan putten: "Deze zegen waaronder de Schepper de mens heeft gesteld is de toezegging aan zijn oorspronkelijk scheppingsplan. Het is niet goed, zegt het boek Genesis, dat de mens alleen blijft."

Uit de schepping van de mens als man en vrouw, leidde de paus de eerste roeping van de mens af: "de mensen zijn geschapen om in relatie met elkaar te leven. Deze relatie beleeft de mens in haar grootste en diepste volheid in de liefde tussen man en vrouw, in het huwelijk, in het gezin. De Kerk heeft de taak om van dit oorspronkelijk plan te getuigen en tegelijkertijd te verkondigen dat dit plan leefbaar is. Daarom", aldus de paus, "moet de Kerk aan de onverbrekelijke band van het huwelijk vasthouden. En wanneer zij dat doet, gaat de Kerk bepaald niet voorbij aan moeilijkheden en menselijke drama's, die zich in gezinnen kunnen voordoen. Maar de Kerk weet ook: wanneer de wil van God geheel en al van harte wordt aangenomen en verwerkelijkt, maakt deze de gehuwden niet tot slaven; in tegendeel, Gods wil is voorwaarde voor de ware en eigenlijke vrijheid van de gehuwde mens. Wanneer dit oorspronkelijke plan van God in het bewustzijn van de mensen wordt verduisterd, betekent dat voor samenleving en maatschappij een onmetelijke schade. Vrucht van de onverbrekelijke eenheid van man en vrouw in vlees en geest", aldus de paus, "zijn de kinderen, zowel de eigen alsook de geadopteerde kinderen." Met nadruk hield de paus de gehuwden dan ook voor om open te staan voor het doorgeven van het leven.

De acht jonge paren gaven elkaar vervolgens het jawoord. Onder witgele paraplu's traden zij een voor een voor de paus. Zij waren achtereenvolgens afkomstig uit Australië, de Filippijnen, Italië, Kameroen, Korea, Mexico, Polen en de Verenigde Staten. De bonte verscheidenheid van afkomst weerspiegelde zich ook in de klederdrachten van de paren. Naast de in het westen traditionele witte bruidssluiers waren er ook exotischer geklede bruidsparen. Vooral de paren uit Korea en Cameroun vielen op door hun inheemse dracht.

Het moet voor de paren een uitzonderlijke gebeurtenis geweest zijn om de dag van hun leven te vieren in het hart van de wereldkerk met 100.000 jubelende aanwezige gelovigen. De 22-jarige Giuseppina Paladino uit Calabrië bekende in de dagen voor de plechtigheid in de plaatselijke pers bang te zijn dat ze het ja-woord in deze ambiance misschien niet over haar lippen zou krijgen. Ontroering was trouwens bij alle stellen zichtbaar. De Amerikaan Nicolas Segoviano moest eerst even diep ademhalen voordat hij het ja-woord sprak; zijn bruid moest haar tranen bedwingen. De Australische Elizabeth Ann Mills straalde daarentegen op het moment suprème. De Koreanen beloofden elkaar met typisch Aziatische terughoudendheid hun wederzijdse trouw.

Bij de bereiding van de gaven brachten de 15 kinderen van een Chileense gezin de gaven naar het altaar. Een voor een werden ze door de paus omhelsd. Naast brood en wijn brachten ze ook een gouden roos naar de paus. Deze zal na de Jubileumviering van de gezinnen bestemd worden voor het Italiaanse Mariaheiligdom van Loreto.

Aan het slot van de viering van de Eucharistie maakte paus Johannes Paulus II bekend dat de volgende werelddag van de gezinnen in 2003 zal plaats vinden in de Filippijnse hoofdstad Manila. Voor het afsluitende Angelusgebed dankte de paus alle aanwezigen dat zij ondanks de stromende regen de plechtigheid hadden willen bijwonen.

Zaterdagmiddag rond vijf uur begon op het Sint-Pietersplein onder een heerlijke herfstzon de gebedsvigilie voor zondag. Rond 200.000 gelovigen uit de hele wereld waren daartoe in Rome. In de lome nazomeravond voltrok zich hier een afwisselend programma van liederen, choreografieën en getuigenissen.

Kinderen en gezinnen uit alle windstreken berichtten over hun eigen leven in het gezin, maar ook zonder gezin, zoals de 21 jarige Anderson uit Rio de Janeiro. Hij had zijn vader nooit gekend, zijn moeder stierf toen hij negen was. Zijn zus kwam terecht bij een voor hem onbekende familie. Toen hij 14 was, vluchtte hij uit het weeshuis en wist zich als straatkind min of meer op de been te houden. Drugs en geweld behoorden bij zijn alledaags leven. Op een dag werd zijn aandacht getrokken door een kerkelijk kinderhuis. "Daar heb ik mensen gevonden, die van mij hielden en voor mij gezin wilden zijn", vertelde Anderson. Het was voor hem een absoluut nieuwe ervaring. Hij begon te leren en te werken. En nu is hij vrijwilliger in het kinderhuis om aan andere jeugdigen weer wat vreugde in hun leven te geven.

Ook andere kinderen en gezinnen uit alle continenten gaven in vaak indrukwekkende getuigenissen een inkijk in hun alledaagse problemen. Een religieuze broeder uit Sri Lanka vertelde over zijn werk in de zorg voor kinderen, die slachtoffer van sekstoerisme waren geworden; Italiaanse ouders gaven een impressie van hun gezinsleven met drie gehandicapte kinderen; uit New York waren er religieuze sisters of life die berichtten over hun engagement met zwangere meisjes en vrouwen in nood. Drie echtparen brachten de paus verslag uit van het internationale gezinscongres dat voorafgaand aan de jubileumviering, van woensdag tot vrijdag in Rome gehouden werd.

In zijn korte slottoespraak aan het eind van het drie uur durende programma riep de paus zaterdagavond de gelovigen op om de waarden van het gezin en van het leven te verdedigen. Conform het thema van deze jubileumviering van de gezinnen, 'Kinderen, de lente van gezin en samenleving', stelde hij de kinderen centraal in zijn toespraak. Zij zijn, aldus de paus, voor de ouders een soort voortdurend "examen" en herinneren hen aan hun grote verantwoordelijkheid.

"De kinderen als lente is als de hoop die altijd bloeit. Zij zijn de toekomst; zij dragen een boodschap van leven en appelleren aan de solidariteit van anderen." De paus onderstreepte dat voor kinderen het hebben van een vader en een moeder heel belangrijk is. Alle tendensen in de maatschappij, die deze waarheid willen verdoezelen, moeten volgens de paus worden bestreden.

Met het oog op de uit elkaar gevallen huwelijken herinnerde hij aan de psychische schade, die kinderen bij een scheiding dikwijls kunnen oplopen. Tegelijkertijd verzekerde de paus de opnieuw gehuwde gescheidenen van de solidariteit van de Kerk: "Zij worden niet buiten de gemeenschap gesloten, maar de Kerk mag niet verzwijgen dat zij in een morele ongeordendheid leven, met alle gevolgen van dien voor de sacramentele praktijk."

De paus herinnerde de ouders ook aan hun verantwoordelijke taak als opvoeder. Hij veroordeelde het feit dat in vele landen 'de rechten der kinderen' weliswaar op papier bestaan, maar niet in praktijk worden gebracht. De rechten en waardigheid van het kind moeten beschermd worden vanaf het moment van de conceptie, onderstreepte de paus. Hij sprak als zijn hoop uit dat zowel de nationale regeringen, als parlementen, alsook de internationale organisaties zich blijven inzetten voor de waarde van het gezin en van het leven. Met name waarschuwde hij de Verenigde Naties op dit punt de gezinswaarden hoog te houden en niet toe te geven aan de druk van lobby's voor gedwongen geboortebeperking tegen elke prijs en met alle middelen.

Johannes Paulus II besloot zijn toespraak met twee oproepen. De moeders werden opgeroepen om 'bron van leven' te zijn en niet van de dood; tot de vaders en moeders zei de paus: "Heb geen angst voor het leven, verkondig de waarde van het gezin en van het leven. Zonder deze waarden is er geen toekomst voor de mens."

De Jubileumviering der gezinnen is met de Wereldjongerendagen van augustus een van de grote gebeurtenissen van de dit jubeljaar geworden. Zaterdagmorgen waren in negentien kerken en basilieken overwegingen voor gezinnen door bisschoppen uit de hele wereld.

Door de ontelbaar vele pelgrims, kleine en grote, jonge en oudere, die door de Heilige Deur van de Sint-Pieter wilden om hun aflaat te verdienen, raakte de toegang tot het Vaticaan zaterdagvoormiddag al verstopt. Donderdagavond hadden de gezinnen zich al verzameld op het Sint-Pietersplein voor het bidden van de Kruisweg. Vrijdagavond was er een concert in de grote audiëntiehal van de paus. En omdat kinderen centraal stonden in het thema van dit jubileum der gezinnen werd dit concert verzorgd door de Wiener Sängerknaben. (ACSA/BvdV)